موسسه اسم اعظم | بزرگترین و معتبرترین فروشگاه ادعیه مستند حرز امام جواد (علیه السلام)

آيا چشم زخم ميتواند در زمان مرگ انسان تاثير بگذارد و اجل او را سريعتر كند؟

اگر اينگونه باشد با عدالت خداوند در تضاد نيست ؟ مثلا خانواده سالمي كه اعضاي آن در حال پيشرفت هستند يكي از اعضاي خانواده در اثر چشم زخم فوت كند و تمام اعضاي خانواده دگرگون شوند و دل شخص چشم زننده خنك شود ولي اعضاي خانواده اي كه عزيزشان را از دست داده اند داغدار باشند و ضربه روحي شديدي بخورند ؟ آيا واقعا چشم زخم ميتواند اجل را سريعتر كند يا اجل توسط خداوند تعيين ميشود و چشم زخم از عوامل موثر در آن نيست ؟
پاسخ(سایت پاسخگویی دینی):
در منابع دینی ما اصل تاثیرات چشم زخم مورد اشاره قرار گرفته است ؛ مثلا گفته شده در عصر پیامبر(ص) میان قبیله بنی اسد بد چشمانی بودند که چشمان شان اثرات به خصوصی در اشیا می‏نهاد. اینان تصمیم گرفتن با چشم خویش پیامبر را صدمه و زیانی بزنند که آیه: «وَ إِنْ یَکَادُ الَّذِینَ…»؛(1) نازل شد.
همين طور در قرآن آمده که حضرت یعقوب در توصیه به فرزندانش برای ورود به مصر فرمود: «ای فرزندانم! از یک در داخل نشوید و از درهای گوناگون وارد شوید». (2) مفسران نقل نموده‏اند که حضرت یعقوب(ع) بیم آن داشت که مردم به فرزندانش رشک برده و مورد چشم زخم واقع شوند، (3) زیرا، این احتمال را می‏داد که وقتی یازده برادر جوان و رشید با هم وارد بر عزیز مصر شوند، مورد چشم زخم قرار گیرند.
امیر مؤمنان نيز می‏فرمایند: «چشم زخم حق است. توسّل به دعا برای دفع آن نیز حق است». (4)
اما حقیقت این مسئله و میزان تاثیر گذاری آن چندان روشن و قطعی نیست و نمی توان به طور قطع در مورد حدود و ثغور اثر بخشی چشم زخم اظهار نظر کرد و در منابع دینی هم نکته قطعی در این زمینه وجود ندارد . آنچه در این آیه بیان شده قصد “اِزلاق” پیامبر بواسطه چشم است که این واژه در لغت به معنای لغزاندن و به ساقط کردن است. (5) نه کشتن و نابود کردن ، هرچند برخی افراد از این تعبیر همان هلاک نمودن و نابودی را برداشت کرده اند، اما ظاهر تعبیر جز صدمه زدند و دچار مشکل کردن را نمی فهماند.
البته در معدودی از روایات آمده که چشم زخم حتی در جان افراد هم موثر بوده مثلا روايت شده كه امام صادق (ع) فرمود:« اگر قبرها بر شما باز شود خواهيد ديد كه بيشترين مرده‏هاى شما، از چشم زخم مرده‏اند، زيرا چشم زخم حق است،» (6) اما این روایت از نظر متن و سند چندان قابل قبول به نظر نمی رسد و دلیل معتبر و قطعی به حساب نمی آید.
اما اگر فرض را هم بر صحت این مطلب بگذاریم. باز این مساله با عدالت خداوند تضادی ندارد. زیرا این تاثیر گذاری در برخی چشم ها همانند ابزار و وسیله ای است در دست یک فرد که می تواند از آن استفاده صحیح یا ناصحیح ببرد و اگر یک فرد با سوء اختیار خود موجبات صدمه دیدن یا مرگ دیگری را پدید آورد نمی توان خداوند را مسئول دانست. زیرا این مساله همانند آن است که انسان شروری با اسلحه یکی از اعضاء یک خانواده را به قتل برساند و مشکلات عدیده ای برای آن خانواده ایجاد نماید.
این گونه امور بر اساس ساختار علّی و معلولی عالم و اختیار انسان ها در انجام خوبی ها و بدی ها شکل گرفته است و عین لطف و عدالت و محبت خداوند در حق بندگان است و هیچ منافاتی با این اصول اعتقادی ندارد؛ در واقع در همه این حوادث اجل فرد توسط خداوند تعیین شده است و مقدر شده که به واسطه شرارت یک فرد شرور و ظالم و به وسیله اسلحه کشته شود یا به واسطه چشم زخم یک انسان شور چشم؛ هرچند این اجل می تواند قطعی نباشد و فرد با رعابت تمهیداتی خود را از این اجل برهاند.
علاوه بر همه آنچه ذکر شد، در عین حال باید دو نکته را مد نظر داشت :
اول آنکه خداوند به حکم عقل و وحی از صدمه زدن بی مورد به دیگران نهی کرده و برای آن عقاب و عذاب مقرر فرموده و اگر کسی چنین کند در دنیا و قیامت مشمول غضب و عذاب الهی قرار می گیرد و در حساب رسی الهی نسبت به این گونه اعمال باید پاسخگو باشد؛ به همین نسبت کسی که از قدرت چشم خود آگاه است. اگر آن را در مسیر صدمه زدن به دیگران به کار ببندد عقاب خواهد داشت هرچند دیگران از این امر آگاه نگردند و البته در منابع دینی به همین مساله تاکید شده است.در واقع به جهت همین قدرت که در برخی افراد وجود دارد در روایات به ما توصیه شده است. هر گاه برادر خود را در وضعیتی نیکو دیدید برای جلوگیری از اثر گذاری چشمتان بر او رفتار خاصی را داشته باشید ؛ مثلا در روایتی از امام صادق (ع) نقل شده:
« مَنْ أَعْجَبَهُ شَيْ‏ءٌ مِنْ أَخِيهِ الْمُؤْمِنِ فَلْيُكَبِّرْ عَلَيْهِ فَإِنَّ الْعَيْنَ حَقٌّ (7) هر كه از چيزى كه برادرش دارد خوشش آيد بر آن تکبیر بگوید. ( خدا را تهنیت و بزرگداشت بگوید) كه چشم زدن درست است و اثر دارد. »
و نکته دوم آنکه در منابع دینی برای در امان ماندن از این اثرات خاص نیز توصیه هایی شده، یعنی همان گونه که انسان برای در امان ماندن از صدمات جسمی که ممکن است از جانب یک انسان شرور دریافت نماید خود را با تمهیداتی حفظ می کند یا مسلح می نماید، برای در امان ماندن از این خطرات هم می تواند با رعایت دستورات دینی خود را محافظت نماید ؛ مثلا از امام صادق(ع) روایت شده است که:
 ”چشم [زخم] حق است و تو از خودت در امان نیستی، نیز نسبت به دیگران از خودت، اگر در این مورد ترسیدی بگو: ما شاءالله [لا حول و] لا قوّة إلاّ بالله العلیّ العظیم،(8) این جمله سه بار ادا شود”.
پی‌نوشت‏ها:
1. قلم (68) آیه 51.
 2. یوسف (12) آیه 67.
 3. مكارم شيرازي، تفسیر نمونه، دارالكتب الاسلاميه، تهران، 1374ش، ج10، ص30.
 4. سيدرضي، نهج البلاغه، دارالهجره، قم، بي تا، ج1، ص546، حکمت 400.
 5. علي اكبر قرشي، قاموس قرآن، تهران، دارالكتب الاسلاميه، چاپ سوم.1371، ج 3، ص 175.
 6. سيد مهدى حجازى، سيد على رضا حجازى و محمد عيدى خسروشاهى‏، ترجمه درر الأخبار، دفتر مطاالعات تاريخ و معارف اسلامى‏، قم‏ 1419 ق‏، ص 657.
 7. علامه مجلسى، بحار الأنوار، مؤسسة الوفاء بيروت – لبنان، 1404 ه ق، ج 92 ص 127.
 8. همان، ج 60، ص 26، حدیث 23.
خبرنامه هفتگی اسم اعظم
خبرنامه هفتگی اسم اعظم
با عضویت در خبرنامه ما، هر هفته یک ایمیل مفید دریافت کنید!
شما هر زمان که بخواهید میتوانید عضویت خودتان را لغو کنید!

چرا نظرتان را نمی‌نویسید؟

مطمئن باشید که نظرات شما بسیار دقیق مطالعه خواهد شد و به آن پاسخ خواهیم داد.
هر نظری که برای ما می‌نویسید قوت قلبی برای ما خواهد بود

از شما متشکریم که با نظراتتان به ما انرژی لازم برای ادامه کار را می دهید

11 − هفت =